پرنده اسطوره ای هما در افسانه های ایرانی
نوشته شده در 1397/6/26 ساعت 23:00:07
پرنده اسطوره ای هما
پرنده اسطوره ای هما در افسانه های ایرانی جایگاه مهمی دارد و معروف است اگر سايه او بر كسي افتد او را سعادتمند و اگر بر تارك كسي نشيند او را به شهرياري رساند و شايد واژه همايون و همايوني با اين نام پيوند دارد و به همین دلیل به مرغ سعادت نیز معروف شده است. جایگاه این پرنده افسانه از نظر کرامت به مانند جایگاه پرنده ققنوس در اساطیر مصر و یونان و اژدها در چین باستان است . هما در ادبیات فارسی به عنوان نماد سعادت است و برعکس جغد که نماد شوم است . در سروده‌های بسیاری از شاعران مشهور از هما به عنوان پرنده خوشبختی و سعادت یاد شده‌است. در ادبیات فارسی او را نماد فرّ و شکوه دانند و به شگون از آن یاد کنند.
همای اوج سعادت به دام ما افتد اگر تو را نظری بر مقام ما افتد -حافظ
همچنین هماي افسانه اي يا همان سيمرغ نام يكي از پرندگان اسطوره اي- افسانه اي ايران است كه نقش مهمي در داستان هاي شاهنامه دارد. كنامش كوه اسطوره اي قاف است. دانا و خردمند است و به رازهاي نهان آگاهي دارد. زال را مي پرورد و همواره او را زير بال خويش پشتيباني مي كند. به رستم در نبرد با اسفنديار رويين تن ياري مي رساند
هما از لحاظ واژه‌شناسی ، ترکیبی از دو واژه ی اوستایی هو+ hu مایا maya می‌باشد که هو در زبان اوستایی به معنای افریننده و مایا به معنای نخستین ماده از هر چیز است، که نام هما در لغت به معنای ، افریینده ی کائنات می‌باشد
در ادبیات داستانی کهن این مرز و بوم آمده است که هرگاه پادشاهی درمیگذشت و وارثی برای جانشینی نداشته است مردم را در میدانی جمع میکردند و همایی را رها میساختند و هما بر روی سر یا شانه هر کس که مینشست آن شخص پادشاه آن سرزمین میشد.
نقش این پرنده در کنده‌کاری‌ها و برخی از سر ستون‌های تخت جمشید قابل مشاهده است. در بقایای به جام انده از تخت جمشید که پایتخت هخامنشیان بوده‌است دو مجسمه سنگی از هما پیدا شده و وجود دارد. این نشان می‌دهد که هما در زمان ایران باستان نیز پرنده سعادت و خوشبختی بوده است.
برای اولین بار هواپیمایی ملی ایران (هما) با به‌کارگیری ایهام نام هما و نیز نماد این پرنده افسانه به بهترین شکل به تثبیت جایگاه این پرندهٔ با باور فرهنگ عامه و فعالیت تجاری خود پیوند زده است. همچنین در نشان کنونی باشگاه فوتبال پرسپولیس هم نمادی از این پرنده به کار گرفته شده‌است.
